Eşitlik ve Hakikat Araştırmaları Derneği 2017 yılında sosyal bilimler alanında araştırma, raporlama, bilgi ve belge üretmeye çalışan kişiler tarafından İstanbul’da kurulmuştur.
Türkiye’de insan hak ve özgürlükleri ile demokrasinin geliştirilmesi alanında çalışır, geliştirilen ortak tutumları yaygınlaştırmaya çalışır.
İnsan hakları ihlallerine ilişkin hakikatlerin ortaya konulması, adaletin sağlanması ve toplumsal hafızanın güçlenmesini destekleyerek demokratikleşmeye katkı sağlamayı amaçlar.
Türkiye’nin yakın ve uzak tarihinde ırk, etnik köken, dil, din, dini inanış, renk, cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, engellilik, toplumsal statü, siyasi görüş vb. nedenlerle yaşanan ayrımcılık ile yüzleşme ve geçmişi hatırlatarak iyileştirmeyi savunur. Bu nedenle bellek çalışmaları yürütür ve toplumsal farkındalığı yaratmak için kitap, rapor, belgesel, geçmişi hatırlama ve hak arama kılavuzu, internet, sergi, haritalama ve online müze gibi çeşitli araçlar ile bu çalışmaları kamuoyuna ulaştırmayı hedefler.
Türkiye’nin yakın tarihinde gerçekleşen zorla yerinden edilmeler, önemli mekânsal kopuşlar ve toplumsal travmalar içermesine rağmen bu alanda yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu nedenle, Eşitlik ve Hakikat Araştırmaları Derneği, zorla mekândan koparma, mekânsal bellek, kolektif hafıza ve kimlik alanında çalışma yürütür, yerinden etmeye karşı yerinde iyileştirmeyi savunur.
Eşitsizlik ve ayrımcılığa karşı çalışma yürütür ve dezavantajlı grupların veya bireylerin sosyal, siyasal ve kültürel hakları için savunuculuk faaliyetleri yürütür.
Toplumsal travmaların iyileştirilmesi için pilot çalışmalar yürütür, çözüm önerileri geliştirir. Bu alanda politikaların üretilmesine katkı sunar ve mevcut uygulamaların düzenlenmesinde aktif rol alır. Toplumun ve bireyin belleğinde yer etmiş olayları ve bunun üzerine gerçeklesen yaraları, travmaları unutturmak yerine yüzleştirerek iyileştirmeyi hedefler. Unutturulma pratiğinin kişilerde uyandırdığı tutulamayan yas etkisinin yerini vedalaşma pratiğini uygulayabilmesi için gerekli alanı ve çalışmaları yapmayı amaçlar.
Türkiye’de devletin egemenlik gücünü elinde bulunduran kesimlerin yarattığı eşitsizlik ve ayrımcılığın yanında devlet dışı organizasyonların yarattığı adaletsizliğe karşı tutum takınır, mahalle baskısına karşı ötekiyi ve bireysel özgürlüğü savunur.
Sosyal veya sivil ölümü dayatma hakkını, başkalarının yaşam arzusu ve tercihini köreltme hakkını ve diğer sosyal şiddet biçimleri ile beraber, bir baskı grubunun halkları ve bireyleri özerklik özgürlüğüne sahip olmayacak kadar boyun eğdirme yeteneğine karşı Eşitlik ve Hakikat Araştırmaları Derneği “özgür ve eşit kadınlar ve erkekler”i savunur. Bu nedenle salt devlete karşı değil, bireyin mahalle içinde de özerkleşmesi ve güçlenmesi için savunuculuk çalışmaları geliştirir.
Dünyada ve Türkiye’de yasama, yürütme, yargı ve medyanın yanında sivil toplum çalışmaları ve savunuculuk alanı beşinci güç olarak gelişmekte ve bir yanı da iç ve dış desteklerle sektörleşmeye evrilmektedir. Ancak belli süreli bir çalışma imkânı yaratan bu alan, hak savunucuları için güvencesiz bir alanı da beraberinde getirmektedir. Eşitlik ve Hakikatleri Araştırma Derneği, hem savunuculuk faaliyetlerinden dolayı devlet ve devlet dışı organizasyonların hedefi olan hem de güvencesiz bir alanda çalışma yürüten hak savunucularının savunuculuğunu ve güvenli alanlar oluşturmayı amaç edinir. Bu amaç ile sivil toplum alanında sendikalaşmayı hedefler.
Eşitlik ve Hakikat Araştırmaları Derneği’nin misyonu, insan hak ve özgürlüklerinin herkes için tanınması ve sağlanmasıdır. Irk, etnik köken, dil, din, dini inanç, renk, cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, engellilik, toplumsal statü, siyasi görüş vb. nedenlerle yapılan her türlü ayrımcılığa karşı eşitlik ve hakikati savunur.
1-Toplumsal sorunların çözümü için diyalog süreçlerin yaratılması ve STÖ’lerin çözüm önerileri geliştirmesi konusunda destek sağlaması
2-Ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasi haklar çerçevesinde yasaların, uygulamaların ve ihlallerin izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanması
3-Toplumsal hafıza, kent ve kentli hakları, mekan ve hafıza, kültürel varlıkları koruma, kadın hakları, çocuk hakları, engelli hakları, insan hakları, toplumsal cinsiyet, kültür ve kültürel haklar, çevre, kalkınma, afet yönetimi, insani yardım, sosyal dışlanma, sosyal içerme, göç, zorunlu göç uygulamaları, mülteci hakları, sınır aşan işbirlikleri, eğitim, sağlık, adalet, güvenlik gibi kamu uygulamaları
4-Yaşanan hak ihlallerinin açığa çıkarılmasına ve tüm bu süreçlerle geçiş dönemi adaleti perspektifiyle hesaplaşılmasına katkı sunmak amaçlarına yönelik faaliyetlerde bulunur.
Dernek çalışmalarını şeffaflık ve katılımcılık ilkelerine uygun olarak gerçekleştirir,
Toplumsal cinsiyet eşitliğini savunur,
Bütün insanların dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel ekonomik, sosyal, kültürel, siyasal hak ve özgürlüklere sahip olduklarını kabul eder örgütlü toplumu ve demokratik siyasal katılımı savunur,
Dernek faaliyetlerinde özel hayatın dokunulmazlığına ve kişisel bilgilerin gizliliğine uygun hareket eder,
Irk, etnik köken, dil, din, dini inanış, renk, cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, engellilik, toplumsal statü, siyasi görüş vb nedenlerle yapılan ayrımcılığı reddeder.